رشد موها روی همه قسمت های پوست انسان به جز کف دستها و کف پاها وجود دارد، ولی بسیاری از موها خیلی ظریف و نازک میباشند و معمولا نامرئی و مخفی رشد می کنند. موها از پروتئینی به نام کراتین ساخته شده اند که این پروتئین توسط فولیکول های مو در لایه خارجی پوست تولید میگردند.
رشد موها روی همه قسمت های پوست انسان جز کف دستها و کف پاها وجود دارد، ولی بسیاری از موها خیلی ظریف و نازک هستند و معمولا نامرئی و مخفی رشد می کنند. موها از پروتئینی به نام کراتین ساخته شده اند که این پروتئین توسط فولیکول های مو در لایه خارجی پوست تولید میشوند. زمانی که فولیکول ها سلولهای موی جدید را ایجاد می کنند، سلولهای قدیمی تر به سمت سطح پوست وخارج هدایت می شوند، در واقع با نرخی حدود 6 اینچ در سال رشد می کنند. مویی که شما در واقع مشاهده می کنید، رشته ای از سلولهای مرده کراتین است. افراد بالغ بطور میانگین حدود 100 هزار تا 150 هزار تار مو بر روی سر خود دارند که روزانه 100 تار از آنها ریزش دارد؛ پس مشاهده ی تعداد کمی تار مو بر روی برس دلیل بر ریزش مو نمی شود و جای نگرانی نیست.
در هر بازده ی زمانی، حدود 90 درصد موهای سر یک انسان ،در حال رشد کردن است. هر فولیکول مو چرخه زندگی خودش را دارد و تحت تاثیر عواملی نظیر سن، بیماری و ...قرار دارد.
چرخه زندگی فولیکول مو به 3 مرحله تقسیم بندی شده است:
• آناژن(Anagen): مرحله رشد مو فعال که بین 2 تا 6 سال طول می کشد.
• کاتاژن(Catagen): مرحله رشد موی انتقالی که 2 تا 3 هفته ادامه دارد.
• تلوژن(Telogen): مرحله استراحت مو می باشد که حدود 2 تا 3 ماه ادامه دارد؛ در انتهای مرحله استراحت،مو ریزش دارد و موی جدید جایگزین آن می گردد و این چرخه ی رشد را مجددا شروع میکنند.
ریزش مو انواع مختلفی دارد که به آن آلوپسی نیز می گویند:
• آلوپسی اینولوشنال( Involutional) : وضعیتی طبیعی است که معمولا با افزایش سن مو نازک میگردد. بیشتر فولیکول های مو در مرحله تلوژن (استراحت)،در چرخه زندگی خود باقی می مانند و باقی مانده ی موها کوتاهتر و کم پشت تر می گردند.
• آلوپسی آندروژنیک :یک نوع وضعیت ژنتیکی است که هم در مردان و هم در زنان بروز پیدا میکند. مردان با این وضعیت، که به آن کچلی با الگوی مردانه نیز می گویند،از ریختن مو از سنین نوجوانی یا اوایل دهه 20 زندگی خود رنج می برند. این نوع ریزش موها معمولا با عقب رفتن خط رویش مو و کم پشت شدن و نیز محو شدن تدریجی موها از ناحیه ی فرق سر و قسمت جلوی سر مشخص می گردد. زنانی که دچار وضعیت ریزش مو می شوند، که تحت عنوان الگوی کچلی زنانه نیز نامیده میشود، تا دهه 40 زندگی خود و بعد از آن،شاهد کم پشتی و ریزش موی زیادی نیستند. . زن ها یک کم پشتی کلی در تمامی قسمت فرق سر، با ریزش بسیار زیادی در قسمت پیشانی را تجربه می کنند.
• آلوپسی آره تا : معمولا بطور غیر منتظر ایجاد میشود و باعث ریزش موی سکه ای در کودکان و جوانان می گردد. این وضعیت امکان دارد باعث کچلی کامل گردد. ولی در حدود 90 درصد افراد، موها طی چند سال رشد مجدد خود بازگشت دارند.
• آلوپسی یونیورسالیس(Alopecia Universalis ) یا طاسی: باعث ریزش موهای کل بدن، از جمله ابروها، مژه ها و حتی موهای اندام تناسلی میگردد.
• تریکو تیلومانیا( Trichotillomania)( اختلال موکنی): بیشتر در کودکان مشاهده می شود و یک اختلال روانی است که در این وضعیت خود فرد موهای خود را می کَنَد.
• تلوژن افلوویوم(Telogen effluvium): در این نوع،فرد شاهد نازک شدن موقت موها در کل پوست سر می باشد که نتیجه ی آن به وجود آمدن تغییراتی در چرخه رشدی موها می باشد. تعداد کثیری از موها در یک زمان وارد مرحله ی استراحت می شوند و این امر سبب ریزش مو و نازک شدن موها میشود.
• آلوپسی زخمی(Scarring alopecia): سبب ریزش موی دائمی میگردد. و مشکلاتی نظیر سلولیت، فولیکولیت یا التهاب فولیکول های مو، جوش و دیگر اختلالات پوستی را به وجود می آورد؛ مانند برخی از انواع لوپوس و اما پلان یا خزه پوستی، که معمولا سبب ایجاد زخم هایی روی پوست می گردند که موها توانایی بازیابی خود را از دست می دهند. یکی دیگر از عوامل عمده کچلی، سشوار کشیدن خیلی داغ و فر کردن خیلی زیاد و شدید موها نیزاست.
.jpg)
فاکتورهای مختلفی می توانند بر ریزش مو تاثیر بگذارند:
هورمون ها: مثل تولید غیر عادی آندروژن ها( هورمونهای مردانه ایست که به صورت نرمال در بدن مردها و زن ها تولید می شوند).
ژنتیک: ژن هایی که از مادر و پدرمان گرفته ایم، می تواند بر روی کچلی مردانه یا زنانه تاثیر بگذارند.
استرس، بیماری و زایمان: می توانند سبب موقتی ریزش مو گردند.یکی دیگر از عوامل ریزش مو را میتوان عفونت های قارچی پوست نیز به شمار آورد.
داروها:دارو هایی مثل داروهای شیمی درمانی که برای درمان سرطان استفاده میشود، رقیق کننده های خون، بلوکه کننده های بتا آدرنرژیک که جهت کنترل فشار خون استفاده میشوند و قرص های جلوگیری از بارداری نیز می توانند یکی دیگر از عوامل ریزش موقتی موها شوند.
سوختگی ها، زخم ها و اشعه ایکس: نیز می توانند سبب ریزش موی موقتی شوند. دربعضی از موارد، زمانی که زخم بهبود می یابد، رشد طبیعی و نرمال موها به حالت اول باز میگردد، جز اینکه بر روی سطح پوست جای زخم ایجاد شده باشد.زین پس مو هرگز مجددا رشد نخواهد کرد.
بیماریهای خودایمن: می توانند دلیل ریزش مو به نام آلوپسی آره تا شوند. در آلوپسی آره تا، به دلایل ناشناخته، سیستم ایمنی بدن بیش از حد فعال میشود و روی فولیکول های مو تاثیر می گذارد. در بیشتر افرادی که دچار آلوپسی آره تا شده اند، مجددا موها رشد می کنند، و احتمالا موهایی که مجدد رشد می یابند،کمرنگتر و نازکتر از قبل هستند اما بعد از مدتی رنگ و ضخامت آنها نرمال میشود.
روشهای زیبایی و آرایشی: استفاده بیش از اندازه از شامپو ، فر کردن دائمی موها، دکلره کردن و رنگ کردن موها نیز می توانند باعث نازکتر شدن و کم پشت شدن کل موها شوند، چون این روشها سبب ضعیف و شکننده شدن موها میشود. بافتهای خیلی سفت و محکم مو، استفاده از اتو مو یا فر کننده های مو مثل بابلیس و پیچاندن محکم داغ دور موها نیز می توانند از دیگر دلایل آسیب دیدن و شکسته شدن موها گردند.اما با وجود این دلایل، این روشها نمیتوانند باعث کچلی و ریزش کلی موها شوند. در بیشتر این مثال ها، اگر دلایل اصلی ریزش مو حذف شود، وضعیت نرمال و طبیعی رشد موها بازخواهد گشت. هنوز هم باید تاکید کرد که آسیب شدید به مو در برخی اوقات می تواند سبب ایجاد تکه های کچلی دائمی گردد.
بیماریها: مثل بیماریهای تیروئیدی، لوپوس، دیابت، فقر آهن، اختلالات تغذیه ای و کم خونی می توانند سبب ریزش مو شوند. در بیشتر مواقع ، زمانی که بیماری ای که زمینه ساز ریزش مو بوده است درمان شود،مو مجددا رشد میکند.